Frgál należy wraz ze śliwowicą czy zupą kyselicą do najbardziej typowych regionalnych specjałów na Wołoszczyźnie. Według ustalonego sposobu wytwarzania przygotowuje się go na Wołoszczyźnie prawdopodobnie od kilku stuleci. Pierwsze pisemne wzmianki o nim pochodzą z roku 1826. Pierwotnie tak określano „nieudany wypiek” – nieudany kołacz, który gospodyni zepsuła podczas pieczenia. Później to już tradycyjne pieczywo pieczono zazwyczaj na wielkie święta (Boże Narodzenie, Wielkanoc), na chrzciny czy wesela, w bogatszych domach także w niedzielę.
Ten unikalny wyrób piekarski nie ma odpowiednika w innych krajach. Dlatego w grudniu 2013 roku stał się produktem o chronionym oznaczeniu geograficznym UE. Pod nazwą „wołoski frgál” mogą być teraz sprzedawane wyłącznie kołacze wyprodukowane na wyznaczonym obszarze Wołoszczyzny i spełniające określone parametry. „Prawdziwy” wołoski frgál powinien mieć na przykład średnicę około 30 cm, ważyć 600 gramów i być z jednolitym nadzieniem. Najczęściej są to gruszki, twaróg, mak, powidła, ale także inne rodzaje owoców, a nawet kapusta.
Drożdżowe ciasto na frgále
4 ciasta
30 minut
Przygotuj prawdziwy wołoski frgál w domu. Jak to zrobić? Przygotowaliśmy dla ciebie przepis na samo ciasto oraz na kilka najbardziej znanych nadzień.
Składniki:
500 g mąki pszennej
2 żółtka
250 ml mleka
40 g drożdży
80 g cukru pudru
szczypta soli
50 ml oleju
125 g masła
skórka z cytryny
Do smarowania:
1 jajko
100 ml mleka
Przygotowanie:
- Do mniejszej miski daj trochę mąki, cukru i drożdży. Zalej niewielką ilością podgrzanego mleka i odstaw, aby rozczyn wyrósł. W międzyczasie do miski wsyp mąkę pszenną, dodaj jajka, sól, pozostały cukier, skórkę z cytryny, masło (w temperaturze pokojowej) oraz podgrzane mleko. Wlej rozczyn i wypracuj elastyczne ciasto, przykryj ściereczką i odstaw w ciepłe miejsce do wyrośnięcia.
- Po wyrośnięciu ciasto podziel na kawałki po 240 g i połóż na okrągłym papierze do pieczenia o średnicy 32 cm. Bochenki rozwałkuj wałkiem na okrągły kształt o średnicy 30 cm.
- Na każdy kołacz z 240 g ciasta dodaj 400 g nadzienia. Rozsmaruj je równomiernie na cieście, pozostawiając około 1 cm brzeg, który posmaruj roztrzepanym jajkiem.
- Kołacz posyp kruszonką. Tak przygotowany pozostaw jeszcze na chwilę do wyrośnięcia i piecz w nagrzanym piekarniku w temperaturze około 200 °C.
- Po upieczeniu posmaruj brzeg jeszcze ciepłego frgála mlekiem. Na koniec rozpuść masło, po zdjęciu z ognia dodaj cukier waniliowy i rum. Tą mieszanką obficie skrop powierzchnię frgála.
Nadzienie gruszkowe
Składniki:
900 g suszonych gruszek
500 g cukru pudru
100 ml rumu
30 g mielonego cynamonu
30 g anyżu gwiaździstego
50 g cukru waniliowego
50 g bułki tartej do zagęszczenia
Przygotowanie:
- Zmiel gruszki i wymieszaj je z pozostałymi składnikami. Wszystko dokładnie wymieszaj.
- Do nadzienia używa się suszonych, a nie świeżych gruszek ze względu na zbyt dużą ilość wody w świeżych owocach.
Nadzienie twarogowe
Składniki:
1 kg twarogu
4 jajka
240 g cukru pudru
140 g cukru waniliowego
50 g budyniu waniliowego
150 g rodzynek
100 ml rumu
skórka z jednej cytryny
szczypta gałki muszkatołowej
Przygotowanie:
- Wszystkie składniki włóż do misy Gratusa i dobrze wymieszaj.
- Jeśli masa wyda ci się zbyt gęsta, do rozrzedzenia użyj śmietany kremówki.
Nadzienie powidłowe
Składniki:
1400 g powideł śliwkowych
100 ml rumu
200 g cukru waniliowego
50 g bułki tartej do zagęszczenia
Przygotowanie:
- Powidła i pozostałe składniki włóż do misy Gratusa i dobrze wymieszaj.
- Na końcu dodaj bułkę tartą do zagęszczenia.
Nadzienie makowe
Składniki:
600 g mielonego maku
80 g powideł śliwkowych
40 g mielonego cynamonu
50 g cukru waniliowego
80 g masła
180 g cukru kryształu
100 ml rumu
100 g mąki pszennej
Przygotowanie:
- Mleko zagotuj z cukrem kryształem. Gdy mieszanka zacznie się gotować, dodaj mielony mak i przy ciągłym mieszaniu krótko zagotuj, aby się nie przypaliło. Pozostaw do ostygnięcia.
- W międzyczasie z masła i odrobiny mąki przygotuj zasmażkę.
- Po ostygnięciu dodaj zasmażkę i pozostałe składniki do makowej masy i wszystko dobrze wymieszaj.
